Cá tra Việt Nam giữ đà xuất khẩu giữa biến động chính sách và thị trường

Bảy tháng đầu năm 2025, XK cá tra Việt Nam ghi nhận mức tăng trưởng dương trong bối cảnh thương mại toàn cầu nhiều biến động. Theo số liệu Hải quan Việt Nam, kim ngạch XK cá tra đạt hơn 1,2 tỷ USD, tăng 11% so với cùng kỳ 2024. Đây là con số cho thấy sự bền bỉ của ngành trước những thách thức từ thị trường và chính sách quốc tế.

Bức tranh thị trường đan xen “điểm sáng” và “gam tối”

Trung Quốc & Hongkong tiếp tục duy trì là nhà NK nhiều nhất cá tra Việt Nam. Tính đến hết tháng 7/2025, XK cá tra sang thị trường này đạt 302 triệu USD, giảm 4% so với cùng kỳ năm ngoái, chiếm gần 25% tỷ trọng trong tổng giá trị cá tra Việt Nam XK sang các thị trường. Tính riêng tháng 7/2025, XK sang thị trường này giảm 3%, đạt hơn 53 triệu USD, phản ánh sự chững lại về nhu cầu, đặc biệt trong phân khúc cá tra nguyên con và phile đông lạnh.

Khối CPTPP trở thành điểm sáng nổi bật về NK cá tra Việt Nam. XK cá tra Việt Nam sang CPTPP trong 7 tháng đầu năm nay đạt 208 triệu USD, tăng 34% so với cùng kỳ năm ngoái. Sự tăng trưởng này đến từ các thị trường như Canada, Malaysia và một số nước châu Mỹ, nhờ ưu đãi thuế quan và ổn định nhu cầu tiêu dùng.

XK cá tra Việt Nam sang Mỹ trong 7 tháng đầu năm nay đạt 206 triệu USD, tăng 8% so với cùng kỳ năm ngoái. Riêng tháng 7/2025, thị trường này tiêu thụ 31 triệu USD cá tra, giảm nhẹ 0,3% so với tháng 7/2024. Tuy nhiên, chính sách thuế quan mới dự kiến áp dụng từ 1/8 đang tạo ra “dấu hỏi lớn” cho triển vọng những tháng cuối năm.

Brazil tiếp tục cho thấy tiềm năng khi 7 tháng đầu năm nay, XK cá tra sang thị trường này  đạt 106 triệu USD, tăng 64% so với cùng kỳ năm ngoái. Thế nhưng, đây cũng là thị trường đang đối mặt nguy cơ chịu tác động gián tiếp từ thuế 50% mà Mỹ dự kiến áp dụng đối với hàng hóa có xuất xứ từ nước này, nếu cá thịt trắng nằm trong danh mục bị ảnh hưởng.

Tính đến hết tháng 7/2025, XK cá tra sang EU đạt 104 triệu USD, tăng 5% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, Tây Ban Nha, Bỉ, Italy và Pháp đều tăng trưởng tốt, bù đắp phần suy giảm tại Đức và Hà Lan.

Sản phẩm chế biến sâu: Điểm nhấn của cơ cấu XK

Phile cá tra đông lạnh vẫn là sản phẩm cá tra chủ lực Việt Nam XK sang các thị trường. Giá trị XK sản phẩm này trong 7 tháng đầu năm nay đạt 976 triệu USD, tăng 11% so với cùng kỳ năm ngoái. Đáng chú ý, XK cá tra chế biến mã HS16 đạt 30 triệu USD trong 7 tháng đầu năm, tăng 41% so với cùng kỳ năm 2024. Sự gia tăng này phản ánh xu hướng chuyển dịch sang sản phẩm có giá trị gia tăng cao hơn, đáp ứng các yêu cầu khắt khe của thị trường, đồng thời giảm bớt rủi ro từ thuế quan và biến động giá nguyên liệu.

Triển vọng những tháng cuối năm: Cơ hội và thách thức song hành

Từ nay đến cuối năm, XK cá tra Việt Nam sẽ chịu ảnh hưởng đồng thời từ nhiều yếu tố. Thông tin từ tháng 7 về khả năng Mỹ áp dụng mức thuế nhập khẩu mới đối với một số đối tác thương mại, trong đó có các quốc gia xuất khẩu cá thịt trắng, đang tạo ra tâm lý thận trọng cho doanh nghiệp và nhà nhập khẩu. Chính sách thuế quan mới của Mỹ – nếu áp dụng – có thể tạo ra sự dịch chuyển nguồn cung trong chuỗi cá thịt trắng toàn cầu, mang đến cả cơ hội mở rộng thị phần và rủi ro cạnh tranh giá. Ngoài ra, nhu cầu tại Trung Quốc cần được theo dõi sát, nhất là trong bối cảnh thị trường này nhạy cảm với biến động giá và tồn kho. Hơn thế nữa, EU và CPTPP được dự báo tiếp tục là “điểm tựa” nhờ lợi thế FTA và sức mua ổn định.

Nửa cuối năm nay, dự báo thủy sản sẽ gặp khó nếu Mỹ áp thuế đối ứng mới 20%. Trong đó, cá tra sẽ chịu tác động đáng kể về chi phí và giá thành, nhất là khi thị trường Trung Quốc chững lại, buộc doanh nghiệp phải mở rộng xuất khẩu sang ASEAN, Nam Mỹ và Trung Đông. Rõ ràng, thuế đối ứng của Mỹ là lời cảnh báo rõ ràng về rủi ro khi tập trung quá nhiều vào một thị trường, nhưng nếu DN có chiến lược chủ động, đàm phán có kết quả tích cực, cá tra vẫn có cơ hội duy trì đà tăng trưởng và hoàn thành mục tiêu xuất khẩu năm 2025.

Thu Hằng

Nguồn Vasep