Phát triển kinh tế tư nhân – doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ cần thêm chính sách hỗ trợ

Kinh tế tư nhân ngày càng khẳng định vai trò “đầu tàu” tăng trưởng, song vẫn gặp rào cản về vốn, quy mô và công nghệ. Chuyên gia cho rằng, cần chính sách hỗ trợ đồng bộ để khu vực này trở thành động lực bền vững của nền kinh tế.

Khu vực kinh tế tư nhân còn gặp nhiều rào cản

Sau gần 40 năm đổi mới, khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam đã có những bước phát triển mạnh mẽ. Đến năm 2024, khu vực này chiếm 53,4% tổng vốn đầu tư xã hội, 82,07% tổng lao động trong nền kinh tế, đóng góp 38,6% tổng lợi nhuận trước thuế và 51% tổng thu nhập tạo ra cho người lao động trong khu vực doanh nghiệp.

Đặc biệt, khu vực kinh tế tư nhân đã đóng góp 43% tổng GDP và chiếm tới 57% vào mức tăng trưởng GDP năm 2024 – mức đóng góp lớn nhất trong các thành phần kinh tế. Bình quân giai đoạn 2011-2024, khu vực này đạt tốc độ tăng trưởng 6,3%/năm, cao hơn mức bình quân chung toàn nền kinh tế (5,48%/năm).

Theo TS Trần Văn Thế – Chủ tịch HĐQT Công ty Đầu tư và Phát triển InDel, những con số này đặt nền tảng cho việc nâng tầm vị trí của khu vực này thành động lực chính trong thực hiện mục tiêu tăng trưởng nhanh, bền vững của Việt Nam. Tuy nhiên TS Trần Văn Thế cho rằng, hiện nay còn nhiều bất cập, đơn cử như 98% doanh nghiệp là nhỏ và vừa, gần 70% siêu nhỏ, năng suất thấp và khả năng tham gia chuỗi giá trị toàn cầu hạn chế. Vốn, lao động và hiệu quả hoạt động đều kém xa so với doanh nghiệp FDI và nhà nước, trong khi doanh nghiệp quy mô lớn vẫn rất hiếm (chỉ khoảng 3%).

TS Trần Văn Thế cho hay, doanh nghiệp tư nhân Việt Nam chủ yếu nhỏ, vốn mỏng, lao động ít, sức cạnh tranh yếu và khó tiếp cận vốn do thiếu tài sản bảo đảm, minh bạch tài chính kém. Năng lực quản trị, công nghệ còn thấp, thiếu liên kết chuỗi giá trị, nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu. Bên cạnh đó, văn hóa kinh doanh, ý thức pháp lý còn hạn chế, vẫn tồn tại gian lận, cạnh tranh không lành mạnh, trốn thuế, vi phạm môi trường.

Kinh tế tư nhân cần được xác định đóng vai trò là động lực chính

Theo GS.TS Ngô Thắng Lợi – Đại học Kinh tế Quốc dân, điều quan trọng nhất hiện nay là phải làm sao cho kinh tế tư nhân phải thực sự trở thành động lực quan trọng nhất trong thực hiện mục tiêu tăng trưởng 2 con số bắt đầu từ giai đoạn 2026-2030 và là động lực quan trọng nhất trong việc thực hiện mục tiêu về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi.

“Nếu ví nền kinh tế như một đoàn tàu đang chuyển động về đích đến, thì kinh tế nhà nước đóng vai trò là “đường ray kết nối với đích đến”, xác định hướng và dẫn dắt đoàn tàu đi trên “đường ray” ấy, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò là đầu tàu quyết định tốc độ vận động đến đích của đoàn tàu, còn khu vực FDI là những động lực bổ trợ tiếp thêm lực cho con tàu đi nhanh hơn” – GS.TS Ngô Thắng Lợi nhấn mạnh.

Theo GS.TS Ngô Thắng Lợi, cần tăng cường các chính sách hỗ trợ phát triển đối với từng nhóm doanh nghiệp tư nhân. Đơn cử, chính sách phát triển doanh nghiệp khu vực kinh tế tư nhân quy mô lớn, hình thành và phát triển tập đoàn kinh tế tư nhân. Khuyến khích hình thành và phát triển các tập đoàn kinh tế tư nhân lớn, tiềm lực mạnh, có khả năng cạnh tranh khu vực và quốc tế. Bảo đảm các cơ chế, chính sách khuyến khích, hỗ trợ phát triển tập đoàn kinh tế tư nhân phù hợp với cơ chế thị trường và thúc đẩy tính tự chủ, cạnh tranh của kinh tế tư nhân.

Thứ hai, chính sách gia tăng số lượng của doanh nghiệp quy mô vừa. Các chính sách xử lý hiện tượng thiếu vắng các doanh nghiệp quy mô vừa cần được hỗ trợ bởi các chính sách nhằm thúc đẩy tích tụ vốn bằng nguồn nội lực và bằng các phương thức mua bán, sát nhập, đầu tư cổ phiếu… khuyến khích sự tăng trưởng, tích tụ, cải thiện khả năng sinh lời và khuyến khích các doanh nghiệp giữ lại lợi nhuận, tái đầu tư lợi nhuận vào hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp có thể được thực hiện thông qua các biện pháp nhằm cải thiện môi trường kinh doanh, cải cách chính sách thuế

Thứ ba, chính sách hỗ trợ cho các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ. Quan trọng là hiện các chính sách tháo gỡ khó khăn về cho các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ như: Chính sách thuế, sửa đổi, bổ sung và bãi bỏ các quy định về cấp phép kinh doanh, xuất nhập khẩu, quản lý thị trường, tạo mọi khả năng để các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ dễ dàng tiếp cận với các nguồn lực phát triển như tài chính, đất đai, công nghệ, nhân lực.

Thạch Lam

Nguồn Lao động