Điểm tựa tăng trưởng mới cho tôm Việt giữa bối cảnh biến động thuế quan

Một số thị trường chủ lực trong khối có mức tăng trưởng đáng chú ý: Đức tăng 24%, Bỉ tăng 31%, Pháp tăng gần 20%. Tuy nhiên, Hà Lan – thị trường vốn lớn – lại sụt giảm nhẹ 4%. Điều này phản ánh sự dịch chuyển cơ cấu tiêu dùng và phân hóa thị trường nội khối EU mà doanh nghiệp Việt cần nắm bắt.

Về cơ cấu sản phẩm, tôm chân trắng tiếp tục là mặt hàng chủ lực với kim ngạch 206 triệu USD, chiếm 81,9% tổng xuất khẩu sang EU và tăng 17,8%. Đáng chú ý, cả hai dòng sản phẩm chính của tôm chân trắng đều ghi nhận mức tăng trưởng tốt: tôm chế biến (HS16) đạt 97,4 triệu USD, tăng 17%; còn tôm sống/tươi/đông lạnh (HS03) đạt 108,7 triệu USD, tăng 18,6%.

Tôm sú đạt kim ngạch 25 triệu USD, chiếm 9,9% và giảm nhẹ 7,1% so với cùng kỳ. Trong đó, sản phẩm đông lạnh giảm 7,6%, còn tôm sú chế biến giảm 3,9%, cho thấy nhu cầu đối với tôm sú chưa phục hồi mạnh tại thị trường EU.

Tôm loại khác đạt 20,7 triệu USD, tăng mạnh 33,2%. Đặc biệt, dòng sản phẩm chế biến khác (HS16) tăng tới 50%, cho thấy EU đang có xu hướng mở rộng tiêu thụ các dòng tôm biển không truyền thống, đặc biệt là sản phẩm chế biến có giá trị gia tăng cao – phù hợp với yêu cầu tiện lợi và an toàn thực phẩm ngày càng khắt khe tại khu vực này.

Xu hướng dịch chuyển từ Mỹ sang EU: “Vùng trú ẩn” giữa biến động thuế quan

Trong bối cảnh ông Trump lên kế hoạch áp thuế chống trợ cấp lên hàng hóa thế giới nhập khẩu vào Mỹ, tôm Việt Nam cũng không phải ngoại lệ trong môi trường thương mại toàn cầu thiếu ổn định. EU nổi lên như một điểm đến an toàn, ít rủi ro về chính sách. Các nhà xuất khẩu từ Việt Nam, Ấn Độ, Indonesia đều đang dần chuyển dịch đơn hàng sang thị trường này. Bên cạnh đó, tăng trưởng kinh tế EU phục hồi sau đại dịch và kiểm soát lạm phát cũng là yếu tố thúc đẩy nhu cầu tiêu dùng tăng.

Theo thống kê từ Rabobank và Kontali, nhu cầu nhập khẩu tôm từ EU đã tăng liên tục từ đầu năm 2024. Chỉ tính riêng nửa đầu năm 2025, lượng tôm nhập khẩu vào EU ước tính  tăng 25%, doanh số bán ra cho các nước còn lại ở châu Âu cũng tăng 8%.

Theo Kontali, tính đến tuần 23 (ngày 2-8/6/2025), khối lượng nhập khẩu từ Ecuador của EU đã tăng 49% so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi khối lượng nhập khẩu từ Ấn Độ cũng tăng 42%.

Thị trường đòi hỏi chất lượng khắt khe

Để thúc đẩy XK tôm sang EU, các doanh nghiệp cần đảm bảo được các yêu cầu kỹ thuật nghiêm ngặt từ EU. Các nhà nhập khẩu ngày càng quan tâm đến:

• Tính minh bạch và khả năng truy xuất nguồn gốc rõ ràng
• Tuân thủ các chứng nhận như ASC, GlobalG.A.P, Organic

Mặt khác, EU có xu hướng ưu tiên sản phẩm chất lượng cao, đóng gói có thương hiệu, đặc biệt là các dòng tôm thẻ bóc vỏ, tôm sú nuôi tự nhiên, chứng nhận sinh thái. Madagascar là một ví dụ điển hình khi xây dựng được thương hiệu quốc gia cho tôm sú và bán giá cao tại thị trường Pháp.

Do vậy, các doanh nghiệp Việt muốn gia tăng xuất khẩu vào thị trường EU cần phải có chiến lược tiếp thị rất cụ thể, giúp xây dựng hình ảnh thương hiệu cho sản phẩm của mình.

Ngoài ra, thị trường bán lẻ tại EU có thể cung cấp cho các nhà cung cấp tôm một cơ hội lớn hơn trong tương lai, vì các cửa hàng thực phẩm đang trở nên cẩn trọng hơn với giá cả do các chi phí khác đang gia tăng, trong khi các nhà hàng và quán ăn (foodservice) trở nên nhạy cảm với giá hơn trước.

Làm gì để giữ vững lợi thế tại thị trường EU?

Để giữ vững và mở rộng thị phần tại EU trong nửa cuối năm 2025 và xa hơn, doanh nghiệp xuất khẩu tôm Việt Nam cần cân nhắc:

• Định vị lại chiến lược cạnh tranh: Chuyển từ cạnh tranh giá sang tập trung vào chất lượng, bền vững, minh bạch.
• Phát triển sản phẩm cao cấp: Tập trung vào tôm hữu cơ, tôm chứng nhận ASC, tôm sú thương hiệu, phù hợp với thị hiếu bán lẻ châu Âu.
• Tăng cường truy xuất nguồn gốc: Ứng dụng công nghệ QR, blockchain để chứng minh nguồn gốc rõ ràng.
• Thâm nhập hệ thống bán lẻ xanh: Tiếp cận các chuỗi như Lidl, Aldi, Waitrose vốn ưu tiên sản phẩm đạt chuẩn sinh thái, minh bạch.

Nguồn: vasep